Tổng thống Trump dường như lo ngại bom GBU-57 không đủ sức phá hủy cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, khiến ông trì hoãn quyết định hỗ trợ Israel.
Tờ Guardian ngày 19/6 dẫn các nguồn thạo tin cho biết khi trao đổi với các quan chức quốc phòng Mỹ, Tổng thống Donald Trump cho rằng nước này chỉ nên tham gia không kích Iran nếu bảo đảm chắc chắn bom xuyên GBU-57 MOP có thể phá hủy “pháo đài hạt nhân” Fordow.
“Tổng thống Trump được đảm bảo rằng loại bom này đủ khả năng xóa sổ khu phức hợp Fordow, song dường như vẫn còn hoài nghi. Ông đã hoãn phát lệnh tấn công Iran để chờ xem mối đe dọa quân sự từ Washington có thể ép Tehran ngồi vào bàn đàm phán hay không”, một nguồn tin cho hay.
Oanh tạc cơ B-2 Mỹ thả bom GBU-57 trong cuộc thử nghiệm năm 2019. Ảnh: USAF
Mỗi quả GBU-57/B có chiều dài 6 m, đường kính thân 0,8 m và khối lượng gần 14 tấn. Đây là loại bom phi hạt nhân nặng nhất và có kích thước lớn thứ hai trong kho vũ khí của Mỹ, với chiều dài chỉ thua kém mẫu GBU-43 MOAB với biệt danh “Mẹ của các loại bom”.
Không quân Mỹ tuyên bố mỗi quả GBU-57/B có khả năng xuyên qua 60 m bê tông cốt thép với cường độ 5.000 psi, tức là mỗi cm2 kết cấu bê tông chịu được tải trọng 350 kgf. Với bê tông cường độ 10.000 psi, khả năng xuyên phá của bom MOP giảm xuống còn 8 m.
Đầu đạn của bom chứa 2,4 tấn thuốc nổ, gồm hỗn hợp AFX-757 và PBXN-114, được thiết kế tối ưu cho các vụ nổ trong không gian kín. Phần thân vỏ làm bằng thép hợp kim có khả năng chịu lực va chạm lớn trong quá trình xuyên phá.
“MOP được thiết kế để xuyên sâu hơn mọi mẫu bom phá hầm hiện có trong biên chế Mỹ, đủ sức phá hủy khoảng 25% mục tiêu nằm sâu dưới lòng đất trên toàn thế giới”, trang quân sự Global Security có trụ sở ở Washington cho hay.
Đại sứ Israel tại Mỹ Yechiel Leiter hôm 16/6 nói Mỹ là quốc gia duy nhất có loại bom phá hủy được cơ sở hạt nhân Fordow của Iran, đề cập đến dòng GBU-57.
Bom GBU-57 tại căn cứ không quân Whitemon ở bang Missouri, Mỹ hồi năm 2023. Ảnh: USAF
Dù vậy, hai quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho biết hiệu quả thực tế của GBU-57 MOP đã trở thành chủ đề gây tranh cãi sâu sắc tại Lầu Năm Góc kể từ khi ông Trump nắm quyền hồi tháng 1.
Tình báo Israel ước tính hạ tầng tại cơ sở hạt nhân Fordow có thể nằm ở độ sâu tới 90 m, trong khi bom GBU-57 chưa từng được sử dụng để tập kích mục tiêu tương tự trong quá khứ. Theo các quan chức Mỹ, kể cả khi triển khai hàng loạt quả bom GBU-57, đòn tập kích sẽ không xuyên đủ sâu để xóa sổ hoàn toàn cơ sở Fordow, mà chỉ làm sập được một phần mạng lưới đường hầm.
“Các báo cáo cho thấy dường như chỉ có vũ khí hạt nhân chiến thuật mới đủ khả năng phá hủy cơ sở Fordow, do nó nằm rất sâu dưới lòng đất”, một người nói, thêm rằng Mỹ sẽ cần dùng bom thông thường để làm mềm nền đất trước khi thả vũ khí hạt nhân chiến thuật từ oanh tạc cơ B-2.
Hai nguồn tin am hiểu vấn đề nói rằng ông Trump không nghĩ đến kịch bản dùng vũ khí hạt nhân chiến thuật để tấn công Fordow, phương án này cũng không được trình bày trong cuộc họp giữa ông chủ Nhà Trắng với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Dan Caine.
Giới chuyên gia cho rằng ngay cả khi đòn đánh bằng bom GBU-57 MOP thành công, Mỹ và Israel cũng không thể chấm dứt chương trình hạt nhân của Iran, mà chỉ khiến nước này mất thêm vài năm để khôi phục năng lực làm giàu uranium.
Ảnh vệ tinh cơ sở làm giàu nhiên liệu hạt nhân Fordow ở miền trung Iran ngày 14/6. Ảnh: AFP
Vô hiệu hóa tổ hợp Fordow, bằng biện pháp ngoại giao hoặc quân sự, là trọng tâm trong nỗ lực của Israel nhằm ngăn Iran sở hữu vũ khí nguyên tử. Mọi kế hoạch phá hủy cơ sở Fordow đều cần Mỹ tham gia, do Israel không sở hữu loại vũ khí xuyên phá đủ sâu hoặc phương tiện có thể mang chúng.
Israel những năm gần đây vạch ra một số phương án để phá hủy nhà máy Fordow mà không cần trợ giúp từ Mỹ. Một trong số đó là dùng trực thăng chở biệt kích tiếp cận nhà máy và kích nổ từ bên trong, song Tổng thống Trump đã bác bỏ phương án này, theo các nguồn thạo tin.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavit hôm 19/6 phủ nhận ông Trump đang trì hoãn ra quyết định về can thiệp vào xung đột Israel – Iran, khẳng định lãnh đạo Mỹ “không ngần ngại sử dụng sức mạnh” dù luôn sẵn sàng cho giải pháp ngoại giao. Tổng thống Trump cũng cho biết sẽ quyết định hành động hay không trong vòng hai tuần tới.
Phạm Giang (Theo Guardian, Livemint)