Sarah Qanan hai năm trước là một học sinh xuất sắc đang theo đuổi ước mơ trở thành bác sĩ, nhưng giờ điều duy nhất cô quan tâm là sống sót ở Gaza.
“Tôi từng có giấc mơ duy nhất là học y”, Qanan, cô gái 18 tuổi, cho hay.
Mọi thứ đã thay đổi kể từ khi xung đột ở Dải Gaza bùng phát vào tháng 10/2023. Nhóm vũ trang Hamas bất ngờ tấn công miền nam Israel, khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt cóc khoảng 250 người. Tel Aviv sau đó tiến hành chiến dịch trả đũa đẫm máu.
Trường học đã phải đóng cửa vì giao tranh căng thẳng. Các lớp học biến thành nơi trú ẩn khi hàng trăm nghìn người phải sơ tán. Đối với những đứa trẻ Gaza như Qanan, đóng cửa trường học đồng nghĩa họ phải bỏ lỡ những kiến thức quan trọng, các kỳ thi tốt nghiệp và cả giấc mơ vào đại học.
Ngay cả khi có một lệnh ngừng bắn mới, việc tái thiết Gaza sẽ là công việc khó khăn đòi hỏi nhiều thời gian. Nhiều khu vực ở Gaza đã bị phá hủy hoàn toàn. Cơ quan trẻ em của Liên Hợp Quốc ước tính gần 90% trường học sẽ cần tái thiết đáng kể trước khi có thể hoạt động trở lại.
Những ngôi nhà bị phá hủy tại quận Shujaiya, phía đông Gaza City, sau cuộc không kích hôm 18/3 của Israel. Ảnh: AFP
Giống như nhiều người ở Gaza, gia đình Qanan đã phải di tản nhiều lần và hiện sống trong một căn lều chật chội, nóng bức. Khi ngôi nhà của cô bị phá hủy trong đòn không kích của Israel đầu năm 2024, Qanan đã đào bới đống đổ nát để tìm kiếm sách vở nhưng “không có gì còn sót lại”.
Ibrahim, cha của Qanan, là một nhà báo địa phương. Ông cho biết trước khi xung đột nổ ra, gia đình đã làm mọi thứ để ủng hộ giấc mơ trở thành bác sĩ của con gái. Tuy nhiên, mọi thứ đã tan tành.
“Cuộc chiến khiến chúng tôi choáng váng và cuộc sống bị đảo lộn. Ước mơ và hy vọng của chúng tôi đã bị chôn vùi giống như đống đổ nát của ngôi nhà”, Ibrahim, người cha có 6 con, nói.
Theo UNICEF, cơ quan về trẻ em của Liên Hợp Quốc, hơn 650.000 học sinh không được tiếp cận giáo dục kể từ khi xung đột bùng phát ở Dải Gaza. Trong đó, gần 40.000 học sinh không thể tham gia các kỳ thi tuyển sinh đại học, yếu tố có vai trò quyết định lớn đến tương lai nghề nghiệp của họ.
Hàng chục nghìn người Palestine đã thiệt mạng và 90% dân số Gaza đã phải di tản vì giao tranh. Trẻ em trong độ tuổi đi học phải sống tại các nơi trú ẩn đông đúc hoặc lều trại và thường phải giúp đỡ gia đình tìm kiếm thức ăn, nước hay củi. Israel đã áp phong tỏa hoàn toàn với Gaza từ đầu tháng 3. Dù họ đã nới lỏng đôi chút 2,5 tháng sau đó, các biện pháp này vẫn đẩy khu vực đến bên bờ vực nạn đói và khủng hoảng nhân đạo.
Quan chức giáo dục địa phương cùng với UNICEF và các nhóm cứu trợ đã thiết lập hàng trăm điểm giảng dạy để giúp trẻ em không bị gián đoạn học hành.
“Chúng tôi cố gắng cứu vãn để không đánh mất thế hệ tương lai”, Mohamed al-Asouli, người đứng đầu sở giáo dục thành phố Khan Younis ở miền nam Gaza, nói.
Trong 6 tuần ngừng bắn hồi tháng 1-2, khoảng 600 cơ sở giảng dạy được thiết lập và hỗ trợ được 173.000 học sinh. Nhưng kể từ tháng 3, khi lệnh ngừng bắn sụp đổ, gần một nửa đã phải đóng cửa.
“Ảnh hưởng không chỉ dừng lại việc mất kiến thức. Trẻ em ở Gaza mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn của bạo lực, nỗi sợ hãi, căng thẳng và lo lắng”, Rosalia Bollen, người phát ngôn của UNICEF, nói.
Người dân Palestine sơ tán vì xung đột sống trong một trường học do cơ quan Liên Hợp Quốc điều hành ở Gaza City ngày 23/6. Ảnh: AP
Một số trẻ em đã cố gắng tiếp tục học tập bằng hình thức trực tuyến, nhưng điều đó không dễ dàng ở Gaza. Không có điện lưới quốc gia, người Palestine phải sử dụng pin mặt trời hoặc máy phát điện thay thế, điều đó khiến việc sạc điện thoại hay kết nối Internet đều rất khó khăn.
“Điện thoại không phải lúc nào cũng được sạc đầy và gia đình chúng tôi chỉ có một chiếc”, Nesma Zouaroub, người mẹ có 4 đứa con trong độ tuổi đến trường, chia sẻ. Cô thêm rằng con trai út đáng lẽ đã học lớp hai, nhưng giờ chưa biết đọc biết viết.
“Tương lai của bọn trẻ đã bị hủy hoại”, cô nói.
Ola Shaban đã nỗ lực để tiếp tục khóa đào tạo cử nhân ngành kỹ thuật xây dựng thông qua hình thức trực tuyến, bởi trường đại học của cô đã bị phá hủy hồi tháng 4/2024. Cô đã phải đi bộ một quãng đường rất xa để có thể kết nối Internet nhưng cuối cùng phải bỏ cuộc.
“Tôi không thể tiếp tục vì thiếu Internet, phải di tản liên tục và cảm giác bất an luôn thường trực. Tôi đã mất hai năm cuộc đời”, cô nói.
Qanan giờ cũng buông xuôi giấc mơ của mình. “Tôi đã ngừng nghĩ về điều đó. Tất cả suy nghĩ của tôi bây giờ là làm thế nào để sống sót”, cô nói.
Thùy Lâm (Theo Washington Post)