Tổng thống Trump vừa trải qua một tuần đắm chìm trong chiến thắng với hàng loạt thành tựu quan trọng ở cả trong và ngoài nước.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 23/6 bắt đầu tuần làm việc bằng cơn giận dữ trên sóng truyền hình, khi cáo buộc Iran và Israel không tôn trọng lệnh ngừng bắn do ông làm trung gian. Nhưng đến 27/6, ông xuất hiện với gương mặt đắc thắng, trả lời các câu hỏi trong hơn 60 phút tại một cuộc họp báo, tập trung liệt kê những điều đã làm được trong một tuần qua.
“Chúng tôi đã có một tuần trọng đại, giành được rất nhiều chiến thắng trong những ngày qua”, Tổng thống nói với vẻ tươi cười rạng rỡ tại Nhà Trắng, ăn mừng loạt kết quả mà ông đã đạt được cả về đối nội lẫn đối ngoại. “Đó là một tuần ngập tràn chiến thắng”.
Tổng thống Trump trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 27/6. Ảnh: AP
Cuộc không kích ‘không thể tin nổi’ và lệnh ngừng bắn Iran – Israel
Thành công của cuộc tập kích Mỹ thực hiện nhằm vào các cơ sở hạt nhân Iran hôm 21/6 được tiếp nối chỉ ba ngày sau đó bằng thông báo từ Tổng thống Trump về một lệnh ngừng bắn “đầy đủ và toàn diện” nhằm chấm dứt cái mà ông gọi là “cuộc chiến 12 ngày” giữa Israel và Iran.
Mọi việc khởi đầu khá khó khăn. Không lâu trước thông báo trên, Iran phóng tên lửa đạn đạo vào một căn cứ không quân của Mỹ tại Qatar, làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột lan rộng trên khắp Vịnh Ba Tư.
Ngay cả sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, tình hình vẫn có vẻ rất mong manh. Cả hai bên nhanh chóng bị cáo buộc tiếp tục tấn công nhau, khiến ông chủ Nhà Trắng nổi giận trên cả truyền hình lẫn mạng xã hội.
Như Tổng thống thừa nhận, ông đã “phải rất khó khăn” mới thuyết phục được Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngừng các cuộc tấn công tiếp theo vào Iran.
Nhưng lệnh ngừng bắn vẫn được giữ vững, khiến Tổng thống tự hào tuyên bố rằng ông đã đặt cược đúng khi ra lệnh tiến hành cuộc ném bom “không thể tin nổi” vào các cơ sở hạt nhân Iran.
Điều này nhanh chóng trở thành minh chứng hùng hồn cho thấy ông là một “người kiến tạo hòa bình” xuất sắc, đồng thời là thắng lợi vô cùng cần thiết khi Tổng thống đến nay vẫn chưa thể chấm dứt xung đột ở Gaza hay Ukraine như lời ông hứa hẹn, giới chuyên gia đánh giá.
Cam kết của NATO
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại hội nghị thượng đỉnh NATO ngày 25/6. Ảnh: AFP
Ngày 24/6, Tổng thống Trump lên đường tới Hà Lan dự hội nghị thượng đỉnh NATO. Khi chuyên cơ chưa hạ cánh, ông nhận được tin nhắn từ Tổng thư ký NATO Mark Rutte, hết lời ca ngợi ông về đòn tập kích cơ sở hạt nhân Iran. Ông tự hào về tin nhắn này đến mức lập tức khoe nội dung đó trên mạng xã hội.
Hội nghị thượng đỉnh NATO lần này được coi là một thắng lợi lớn về đối ngoại của ông Trump, khi các quốc gia thành viên đều nỗ lực chiều lòng ông, từ rút ngắn thời gian họp xuống vỏn vẹn một ngày, cho đến đưa ra những cam kết đáp ứng yêu cầu của Tổng thống Mỹ.
Trong chuyến công tác chớp nhoáng của Tổng thống Mỹ, các thành viên NATO đều nhất trí đến năm 2035 sẽ chi 5% GDP cho quốc phòng, thỏa mãn điều mà ông Trump từng nhiều lần công khai kêu gọi.
Đây là mức tăng lớn nhất trong ngân sách quốc phòng của các nước NATO kể từ sau Chiến tranh Lạnh và được coi là một mục tiêu đầy thách thức. Nhưng hầu như không câu hỏi gây tranh cãi nào được đặt ra với ông Trump về việc các thành viên liên minh sẽ đáp ứng mức tăng chi tiêu quốc phòng từ 2% lên 5% GDP bằng cách nào, điều góp phần tạo nên tâm trạng tốt cho Tổng thống Mỹ.
Sau đó, trong một cuộc họp báo chung, Tổng thống Trump tiếp tục được Tổng thư ký NATO ca ngợi giống như “người cha” đã đứng ra dàn xếp mâu thuẫn giữa Israel và Iran.
Tổng thống cho thấy ông vô cùng thích thú với lời ví von của lãnh đạo NATO. “Tôi nghĩ ông ấy thực sự thích tôi. Nếu không… tôi sẽ quay sang và cho ông ấy một đòn mạnh tay”, Tổng thống nói đùa tại cuộc họp báo hồi cuối tuần ở Nhà Trắng, đề cập tới Tổng thư ký NATO. “Ông ấy làm điều đó một cách chân thành”.
Ngay sau đó, Nhà Trắng đăng loạt video ghi lại hình ảnh Tổng thống Trump với vẻ mặt đầy tự tin và hãnh diện cùng dòng chú thích: “Cha đã về nhà”.
‘Thắng lợi lớn’ tại Tòa án Tối cao
Chuỗi chiến thắng của Tổng thống Trump được tiếp nối bằng một tin vui khác khi Tòa án Tối cao ra phán quyết có thể kiềm chế quyền lực của các thẩm phán trong việc chặn những sắc lệnh ông ban hành trên phạm vi toàn quốc.
Phán quyết này xuất phát từ một vụ kiện liên quan đến khả năng Tổng thống Trump chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với con cái của một số gia đình nhập cư, nhưng nó có ý nghĩa sâu rộng hơn thế.
Các tòa án cấp dưới giờ đây sẽ gặp khó khăn hơn trong việc thách thức chương trình nghị sự đối nội của Tổng thống Trump thông qua cái mà Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi mô tả là “những lệnh chặn liên miên”.
Trước đây, bất kỳ thẩm phán liên bang nào cũng có quyền ra lệnh chặn trên toàn quốc với các sắc lệnh hoặc động thái hành pháp của Tổng thống mà họ cho là phi pháp. Nhưng sau phán quyết của Tòa án Tối cao, lệnh chặn đó chỉ có hiệu lực ở những trường hợp cụ thể.
Tại cuộc họp báo, Tổng thống ca ngợi phán quyết là một “chiến thắng to lớn đối với hiến pháp Mỹ, tính phân quyền và pháp quyền”.
Phán quyết có thể giúp Tổng thống tiếp tục thực hiện một số chính sách vốn bị cản trở bởi lệnh chặn từ các thẩm phán liên bang, trong đó có việc đóng băng ngân sách cho các “thành phố trú ẩn” đã cản trở chiến dịch trục xuất hàng loạt người nhập cư của ông, đình chỉ chương trình tái định cư cho người tị nạn và ngăn tiền thuế được sử dụng để tài trợ các ca phẫu thuật chuyển giới.
“Đây là một thắng lợi to lớn, chúng ta đã có những thắng lợi to lớn, nhưng đây là thắng lợi to lớn của ngày hôm nay”, ông nói.
Thỏa thuận hòa bình ở châu Phi
Tổng thống Trump phát biểu khi chứng kiến lễ ký thỏa thuận hòa bình giữa Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, hôm 27/6. Ảnh: AP
Chiều 27/6, Tổng thống Trump gặp các Ngoại trưởng của Rwanda và Cộng hòa Dân chủ Congo, những người trước đó cùng ngày đã ký một thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt hàng thập kỷ giao tranh giữa hai quốc gia láng giềng tại châu Phi.
Chưa có nhiều thông tin chi tiết về văn kiện này và các thỏa thuận hòa bình trước đây trong khu vực đa số đều thất bại, tuy nhiên, điều này không thể ngăn Tổng thống Mỹ mô tả đây là một “chiến thắng mang tính thời đại”.
“Hôm nay, bạo lực và hủy diệt đã kết thúc. Toàn bộ khu vực bắt đầu một chương mới của hy vọng và cơ hội”, ông nói.
Thỏa thuận cũng giúp chính phủ cùng các công ty Mỹ tiếp cận những nguồn khoáng sản quan trọng ở châu Phi.
“Tôi đã đưa được họ đến gần với nhau và đạt thỏa thuận”, Tổng thống cho hay. “Không chỉ vậy, chúng ta còn nhận được rất nhiều quyền khai thác khoáng sản từ Congo”.
Thỏa thuận này được cho là sẽ góp phần củng cố hình ảnh “người kiến tạo hòa bình” của ông Trump, có thể tạo động lực để Tổng thống Mỹ tìm cách chấm dứt các cuộc xung đột phức tạp hơn, đặc biệt là chiến sự Nga – Ukraine.
Dù vậy, Tổng thống Trump tuần qua không thực sự chỉ toàn đón nhận “chiến thắng và hoa hồng”.
Ưu tiên lập pháp lớn nhất của ông, siêu dự luật ngân sách có tên “Một đạo luật To đẹp”, đã vấp phải một số trở ngại ở quốc hội.
Tổng thống đã liên tục thúc giục các nghị sĩ đưa dự luật này lên bàn làm việc của ông để ký thành luật trước ngày quốc khánh 4/7. Song vào đầu tuần trước, Thư ký Thượng viện Elizabeth MacDonough cho biết một số điều khoản trong dự luật đã vi phạm các quy tắc của Thượng viện, khiến chúng có nguy cơ bị loại bỏ khỏi văn kiện.
Điều này đồng nghĩa văn kiện sẽ phải được chỉnh sửa và đưa trở lại Hạ viện để xem xét. Với sự phản đối của ít nhất hai thượng nghị sĩ Cộng hòa, dự luật có thể không kịp thông qua trước thời hạn 4/7 như ông Trump mong muốn.
“Đây là một phần quy trình, là một phần trong hoạt động của Thượng viện Mỹ”, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói. “Nhưng Tổng thống kiên quyết muốn thấy dự luật trên bàn làm việc của ông tại Nhà Trắng trước ngày quốc khánh”.
Và trong khi ông Trump ca ngợi các lệnh ngừng bắn ở Iran là những chiến thắng quan trọng, Tổng thống lại chưa thành công với hai trong số những lời hứa lớn nhất của mình: Chấm dứt giao tranh ở Gaza và Ukraine.
“Chúng tôi đang giải quyết vấn đề đó,” ông Trump nói về cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine tại cuộc họp báo hôm 27/6, song không nhắc đến Gaza.
Mặt khác, việc Mỹ hoàn toàn chấm dứt can dự vào Iran cũng không được đảm bảo. Tại họp báo, phóng viên BBC đã hỏi Tổng thống Mỹ rằng hỏi liệu ông có xem xét không kích Iran một lần nữa hay không nếu tin rằng họ đang khởi động lại chương trình hạt nhân của mình.
“Chắc chắn rồi, không có nghi ngờ gì cả, tuyệt đối là như vậy”, ông trả lời.
Vũ Hoàng (Theo NPR, BBC, AP, Reuters)