Thời gian gần đây, lực lượng chức năng trên cả nước đã phát hiện và xử lý nhiều vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng lậu trong các lĩnh vực như thực phẩm, sữa, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang… Đặc biệt các chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ nhằm kiểm soát chặt hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trong thời gian qua đã nhận được sự ủng hộ đồng lòng từ nhiều doanh nghiệp Việt Nam.
Tín hiệu tích cực dù còn khó khăn
Bà H, chủ một cơ sở sản xuất mặt hàng thời trang nữ tuổi trung niên ở quận 5 (TP.HCM), cho biết, nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ lâu nay là đầu mối nhập hàng của bà. Vì nhiều lý do như chưa thực hiện được hóa đơn điện tử cũng như lo ngại bị lực lượng chức năng kiểm tra hàng hóa không có hóa đơn chứng từ, nên họ không dám nhập hàng.
“Dù sản phẩm thời trang của cơ sở tôi có đầy đủ hóa đơn, chứng từ pháp lý, nhưng trong thời gian qua cũng bị ảnh hưởng, sức tiêu thụ giảm 50%-60%”- bà H. nói.
Tuy nhiên, bà khẳng định: “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương và hành động quyết liệt của Nhà nước trong việc chống hàng giả, hàng lậu, bởi hàng hóa Việt Nam từ lâu đã không thể cạnh tranh nổi với hàng hóa giá rẻ nhập lậu từ Trung Quốc”.
Đáng lo ngại là các doanh nghiệp ở Trung Quốc có lợi thế chủ động về nguyên phụ liệu nên giá thành rất rẻ, chưa kể chi phí vận chuyển qua đường tiểu ngạch cũng thấp, khiến hàng hóa sản xuất trong nước gặp rất nhiều khó khăn.
Ví dụ một chiếc áo len tại cơ sở ở Việt Nam, khi thêu các họa tiết, riêng tiền công đã là 70.000-80.000 đồng. Trong khi đó, một sản phẩm tương tự nhập từ Trung Quốc về bán tại Việt Nam có giá chỉ 250.000 đồng.
“Họ bán rẻ như vậy thì làm sao sản xuất trong nước cạnh tranh được. Vì vậy, việc triệt phá hàng giả, hàng lậu là một tín hiệu quá tốt cho doanh nghiệp Việt Nam”- bà H. phân tích.
Ở ngành hàng mỹ phẩm, ông Vương Ngọc Dũng, Giám đốc Marketing Công ty Mỹ phẩm Sài Gòn (SCC), nhìn nhận trong thời gian đầu khi lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát, một số người tiêu dùng có thể lo ngại về tính thật – giả của các sản phẩm trên thị trường. Điều này có thể ảnh hưởng tạm thời đến sức mua chung.
“Nhưng nhìn chung, đây là một tín hiệu tích cực đối với SCC dù có thể gặp vài ảnh hưởng ngắn hạn. Về lâu dài, đây là cơ hội để SCC lấy lại thị phần, khẳng định thương hiệu và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường mỹ phẩm”, ông Dũng nhận định.
Tín hiệu tốt cho công ty Việt Nam
Ông Phan Văn Dũng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Vissan, cho rằng chỉ đạo của Thủ tướng về việc yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát chống hàng giả, hàng kém chất lượng là một xu thế rất tốt để bảo vệ các doanh nghiệp Việt Nam chân chính.
“Đây là nền tảng để các doanh nghiệp tuân thủ và đi theo hướng sản xuất bền vững, với mục tiêu chính là mang sản phẩm an toàn thực phẩm đến người tiêu dùng. Trước đây, hàng giả, hàng kém chất lượng tràn lan đã ảnh hưởng nhiều đến uy tín của các thương hiệu đang nỗ lực cung cấp thực phẩm an toàn”-ông Dũng nói.
Theo ông Nguyễn Văn Phượng, chuyên gia Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao, khi hàng giả, hàng kém chất lượng bị loại bỏ, người tiêu dùng sẽ tin tưởng hơn vào sản phẩm chất lượng tốt được sản xuất bởi các doanh nghiệp chân chính, các thương hiệu uy tín trong nước, từ đó thúc đẩy tiêu thụ hàng Việt.
“Việc giảm thiểu hàng giả cũng sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng hơn, lành mạnh hơn, qua đó giúp các doanh nghiệp Việt Nam sản xuất, kinh doanh chân chính có cơ hội phát triển,” ông Phượng nói.
Đồng thời, đây là cơ hội để các doanh nghiệp trong nước tái khẳng định chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường thông qua việc minh bạch hóa từ nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất, đến sản phẩm đầu ra phục vụ người tiêu dùng.
Từ đó, tạo động lực thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư cải tiến công nghệ, nghiên cứu và phát triển nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của chính doanh nghiệp cũng như sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

Lo ngại tăng giá và các đề xuất hỗ trợ
Giám đốc Marketing Công ty Mỹ phẩm Sài Gòn, ông Vương Ngọc Dũng cho rằng, bên cạnh việc tự bảo vệ mình, các doanh nghiệp cũng kiến nghị cơ quan quản lý Nhà nước cần thực hiện những giải pháp căn cơ hơn để xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh.
“Trong đó, cần tăng cường kiểm tra định kỳ và đột xuất tại các điểm bán lẻ, chợ truyền thống, các kho sỉ online và offline. Các cơ quan chức năng cũng nên thiết lập một kênh tiếp nhận phản ánh về hàng giả từ doanh nghiệp và có cơ chế xử lý nhanh chóng, kịp thời”, ông Dũng đề xuất.
Đặc biệt, cần có các chính sách ưu đãi về vay vốn, hỗ trợ pháp lý, và bảo vệ sở hữu trí tuệ cho những doanh nghiệp có đăng ký thương hiệu rõ ràng, cũng như thực hiện việc bảo hộ nhãn hiệu hiệu quả ở cả trong và ngoài nước để tránh bị sao chép bất hợp pháp.
Theo chủ các cơ sở may, để tạo điều kiện cho hàng hóa trong nước, cơ quan quản lý Nhà nước cần xem xét nghiên cứu việc giản lược, hoặc bãi bỏ thủ tục gia hạn tiêu chuẩn hợp quy hàng năm để giảm chi phí giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh.
Cụ thể, một cơ sở may muốn chứng minh sản phẩm của mình là hàng sản xuất trong nước thì phải có chứng nhận hợp quy cho vật liệu.
Ví dụ, cơ sở tôi sản xuất 10 loại vải, công nhân phải may ra 10 bộ đồ hoàn chỉnh, với chi phí tiền công và vải khoảng 400.000 đồng/bộ, sau đó gửi đến cơ quan chức năng để kiểm tra thành phần vải. Tổng chi phí để thực hiện chứng nhận hợp quy này khoảng 20 triệu đồng và chỉ có giá trị trong một năm.
“Chúng tôi đề xuất cơ quan chức năng bỏ việc gia hạn tiêu chuẩn Hợp quy hằng năm, chỉ bắt buộc cơ sở may đăng ký một lần và có giá trị sử dụng từ 5 đến 10 năm. Chỉ khi nào cơ sở sản xuất thay đổi loại vải thì mới phải thực hiện lại thủ tục chứng nhận. Còn theo quy định như hiện nay, mỗi năm cơ sở may phải tốn gần 20 triệu đồng chỉ để tái chứng nhận cho chất liệu vải vốn đã được chứng nhận. Điều này rất lãng phí và làm đội chi phí giá thành sản phẩm, một chủ cơ sở may kiến nghị”, ông Dũng nhấn mạnh.

Ông Phượng cho rằng, Nhà nước có thể triển khai một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp để hạn chế việc tăng giá hàng hóa như: đơn giản hóa các thủ tục hành chính, giảm bớt rào cản trong hoạt động sản xuất kinh doanh, hỗ trợ kết nối đối tác cung ứng và thị trường.
Đồng thời, có thể có chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi họ bắt đầu thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ thuế phát sinh mới.
Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông và logistics cũng sẽ giúp doanh nghiệp kéo giảm chi phí vận chuyển và lưu kho. Cùng với đó, cần thiết lập cơ chế giám sát giá cả và cung cấp thông tin thị trường để doanh nghiệp có thể xây dựng hoặc điều chỉnh chính sách giá một cách hợp lý.
Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, nhấn mạnh: “Chúng tôi đang tập trung tìm kiếm các giải pháp căn cơ để xử lý tận gốc vấn nạn hàng gian, hàng giả, chứ không chỉ đi kiểm tra các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, trong khi phía sau, việc buôn bán bất hợp pháp vẫn diễn ra.
Việc kiểm tra bán lẻ chỉ là phần ngọn. Trọng tâm chính của chúng tôi là các kho hàng, các đầu mối từ biên giới nhập về, hoặc các kho hàng lớn tập trung nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động sản xuất hàng giả”, ông Phương thông tin.
“Tăng giá chưa hẳn là điều tiêu cực”
Nhiều ý kiến cho rằng, từ lâu nay, người tiêu dùng đã quen với việc mua hàng hóa có giá rẻ do các sản phẩm này không phải đóng thuế và không bị kiểm soát chặt chẽ về chất lượng.
Bây giờ, nếu các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đều chọn mua nguyên liệu đầu vào có hóa đơn đầy đủ và thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ thuế với Nhà nước, điều này chắc chắn sẽ đẩy giá thành sản phẩm lên cao.
Liên quan vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phượng, chuyên gia Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, có thể sẽ xuất hiện một làn sóng tăng giá hàng hóa mới. Tuy nhiên, giá thành sản phẩm (tăng hay giảm) đều phụ thuộc vào rất nhiều nhân tố cấu thành, chứ không phải chỉ phát sinh do vấn đề mua nguyên liệu có hóa đơn chứng từ, hay do phải đóng thuế.
Dẫu vậy, việc tăng giá chưa hẳn đã là điều tiêu cực. Nếu sản phẩm có chất lượng cao hơn, được đảm bảo an toàn, người tiêu dùng cảm thấy an tâm và hài lòng hơn khi sử dụng, thì tôi nghĩ họ cũng sẵn lòng trả giá cao hơn cho giá trị mà họ nhận được.
“Do đó, việc các doanh nghiệp minh bạch hóa để chứng minh và tái khẳng định lợi ích, chất lượng sản phẩm của mình là rất quan trọng”-ông Phượng nhấn mạnh.